منشور حقوق بیمار

بینش و ارزش
یکایک افراد جامعه متعهد به حفظ و احترام به کرامت انسان ها میباشند. این امر در شرایط بیماری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
بر اساس قانون اساسی توجه به کرامت والای انسانی از اصول پایه نظام جمهوری اسلامی بوده ، دولت موظف است خدمات بهداشتی ـ درمانی را برای
یکایک افراد کشور تامین کند. بر این اساس ارائه خدمات سلامت باید عادلانه و مبتنی برا حترام به حقوق و رعایت کرامت انسانی بیماران صورت پذیرد.
این منشور با توجه به ارزشهای والای انسانی و مبتنی بر فرهنگ اسلامی و ایرانی و بر پایه برابری کرامت ذاتی تمامی گیرندگان خدمات سلامت و با هدف
حفظ، ارتقاء و تحکیم رابطه انسانی میان ارائه کنندگان و گیرندگان خدمات سلامت تنظیم شده است.
حقوق بیمار
1 ـ دریافت مطلوب خدمات سلامت حق بیمار است .
ـ ارائه خدمات سلامت یابد :
1 ـ 1) شایسته شان و منزلت انسان و با احترام به ارزش ها، اعتقادات فرهنگی و مذهبی باشد .
2 ـ 1) بر پایه صداقت، انصاف، ادب و همراه با مهربانی باشد.
3 ـ 1) فارغ از هر گونه تبعیض از جمله قومی، فرهنگی، مذهبی ، نوع بیماری و جنسیتی باشد.
4 ـ 1) بر اساس دانش روز باشد.
5 ـ 1) مبتنی بر برتری منافع بیمار باشد.
6 ـ 1) در مورد توزیع منابع سلامت مبتنی بر عدالت و اولویت های درمانی بیماران باشد.
7 ـ 1) مبتنی بر هماهنگی ارکان مراقبت اعم از پیشگیری، تشخیص، درمان و توانبخشی باشد.
8 ـ 1) به همراه تامین کلیه امکانات رفاهی پایه و ضروری و به دور از تحمیل درد و رنج و محدودیتهای غیر ضروری باشد.
9 ـ 1) توجه ویژه‌ای به حقوق گروه های آسیب پذیر جامعه از جمله کودکان ، زنان باردار، سالمندان، بیماران روانی، زندانیان، معلولان ذهنی و جسمی و افراد بدون سرپرست داشته باشد.
10 ـ 1) در سریع ترین زمان ممکن و با احترام در خدمت بیمار باشد.
11 ـ 1) با در نظرگرفتن متغیرهایی چون زبان، سن  و جنس به گیرندگان خدمت فعالیت نماید.
12 ـ 1) در مراقبت های ضروری و فوری (اورژانس)، بدون توجه به تامین هزینه ی آن صورت گیرد. در موارد غیر فوری (الکتیو) بر اساس ضوابط تعریف شده باشد.
13 ـ 1) در مراقبت های ضروری و فوری (اورژانس)، در صورتی که ارائه خدمات مناسب ممکن نباشد، لازم است پس از ارائه‌ی خدمات ضروری و توضیحات لازم ، زمینه انتقال بیمار به واحد مجهز فراهم گردد.
14 ـ 1) در مراحل پایان حیات که وضعیت بیماری غیر قابل برگشت و مرگ بیمار قریب الوقوع میباشد با هدف حفظ آسایش وی ارائه گردد. منظور از آسایش کاهش درد و رنج بیمار، توجه به نیازهای روانی، اجتماعی، معنوی و عاطفی وی و خانواده‌اش در زمان احتضار می باشد، بیمار در حال احتضار حق دارد در آخرین لحظات زندگی خویش با فردی که میخواهد همراه گردد.
2 ـ اطلاعات باید به نحو مطلوب و به میزان کافی در اختیار بیمار قرار گیرد .
1 ـ 2) محتوای اطلاعات باید شامل موارد زیر باشد :
1 ـ 2 ـ 2) مفاد منشور حقوق بیمار در زمان پذیرش.
2 ـ 1 ـ 2) ضوابط و هزینه های قابل پیش بینی بیمارستان اعم از خدمات درمانی و غیر درمانی و ضوابط بیمه و معرفی سیستم های حمایتی در زمان پذیرش.
3 ـ 1 ـ 2) نام ، مسئولیت و رتبه ی حرفه ای اعضای گروه پزشکی مسئول ارائه مراقبت از جمله پزشک، پرستار و خدمات و ارتباط حرفه ای آنها با یکدیگر.
4 ـ 1 ـ 2) روش های تشخیصی و درمانی و نقاط ضعف و قوت هر روش و عوارض احتمالی آن، تشخیص بیماری، بینش آگهی و عوارض آن و نیز کلیه ی اطلاعات تاثیرگذار در روند تصمیم گیری بیمار.
5 ـ 1 ـ 2) نحوه‌ی دسترسی به پزشک معالج و اعضای اصلی گروه پزشکی در طول درمان.
6 ـ 1 ـ 2) کلیه‌ی اقداماتی که ماهیت پژوهشی دارند.
7 ـ 1 ـ 2) ارائه آموزش‌های ضروری برای استمرار درمان.
2 ـ 2) نحوه‌ی ارائه اطلاعات باید به صورت ذیل باشد :
1 ـ 2 ـ 2) اطلاعات باید در زمان مناسب و متناسب با شرایط بیمار از جلمه اضطراب و درد و ویژگی‌های فردی از جمله زبان ، تحصیلات و توان درک در اختیار وی قرار گیرد، مگر این که :
ـ تاخیر در شروع درمان به واسطه‌ی ارائه‌ی اطلاعات فوق سبب آسیب به بیمار گردد (در این صورت انتقال اطلاعات پس از اقدام ضروری، در اولین زمان مناسب باید انجام شود) .
ـ بیمار علی رغم اطلاع از حق دریافت اطلاعات، از این امر امتناع نماید که در این صورت باید خواست بیمار محترم شمرده شود مگر این که عدم اطلاع بیمار، وی یا سایرین را در معرض خطر جدی قرار دهد.
2 ـ 2 ـ 2) بیمار می تواند به کلیه‌ی اطلاعات ثبت شده در پرونده‌ی بالینی خود دسترسی داشته باشد و تصویر آن را دریافت نموده و تصحیح اشتباهات مندرج در آن را درخواست نماید.
1 ـ 3) حق انتخاب و تصمیم‌گیری آزادانه بیمار در دریافت خدمات سلامت باید محترم شمرده شود.
1 ـ 1 ـ 3) انتخاب پزشک معالج و مرکز ارائه کننده‌ی خدمات سلامت در چارچوب ضوابط .
2 ـ 1 ـ 3) انتخاب و نظرخواهی از پزشک دوم به عنوان مشاور.
3 ـ 1 ـ 3) شرکت یا عدم شرکت در هر گونه پژوهش، با اطمینان از اینکه تصمیم گیری وی تاثیر در تداوم و نحوه دریافت خدمات سلامت نخواهد داشت.
4 ـ 1 ـ 3) قبول یا رد درمان های پیشنهادی پس از آگاهی از عوارض احتمالی ناشی از پذیرش یا رد آن مگر در موارد خودکشی یا مواردی که امتناع از درمان شخص دیگری را در معرض خطر جدی قرار دهد.
5 ـ 1 ـ 3) اعلام نظر قبلی بیمار در مورد اقدامات درمانی آتی در زمانی که بیمار واجد ظرفیت تصمیم‌گیری باشد ثبت و به عنوان راهنمای اقدامات پزشکی در زمان فقدان ظرفیت تصمیم گیری وی با رعایت موازین قانونی مدنظر ارائه کنندگان خدمات سلامت و تصمیم گیرنده جایگزین بیمار قرار گیرد.
2 ـ 3) شرایط انتخاب و تصمیم گیری شامل موارد ذیل میباشد :
1 ـ 2 ـ 3) انتخاب و تصمیم گیری بیمار باید آزادانه و آگاهانه، مبتنی بر دریافت اطلاعات کافی و جامع (مذکور در بند دوم) باشد.
2 ـ 2 ـ 3) پس از ارائه اطلاعات، زمان لازم و کافی به بیمار جهت تصمیم گیری و انتخاب داده شود.
4 ـ ارائه خدمات سلامت باید مبتنی بر احترام به حریم خصوصی بیمار (حق خلوت) و رعایت اصل رازداری باشد.
1 ـ 4) رعایت اصل رازداری راجع به کلیه ی اطلاعات مربوط به بیمار الزامی است مگر در مواردی که قانون آن را استثنا کرده باشد.
2 ـ 4) در کلیه ی مراحل مراقبت اعم از تشخیصی و درمانی باید به حریم خصوصی بیمار احترام گذاشته شود. ضروری است بدین منظور کلیه ی امکانات لازم جهت تضمین حریم خصوصی بیمار فراهم گردد.
3 ـ 4) فقط بیمار و گروه درمانی و افراد مجاز از طرف بیمار و افرادی که به حکم قانون مجاز تلقی میشوند میتوانند به اطلاعات دسترسی داشته باشند.
4 ـ 4) بیمار حق دارد در مراحل تشخیصی از جمله معاینات، فرد معتمد خود را همراه داشته باشد. همراهی یکی از والدین کودک در تمام مراحل درمان حق کودک میباشد مگر اینکه این امر برخلاف ضرورت های پزشکی باشد.
5 ـ دسترسی به نظام کارآمد رسیدگی به شکایات حق بیمار است.
1 ـ 5) هر بیمار حق دارد در صورت ادعای نقض حقوق خود که موضوع این منشور است، بدون اختلال در کیفیت دریافت خدمات سلامت به مقامات ذی صلاح شکایت نماید .
2 ـ 5) بیماران حق دارند از نحوه رسیدگی و نتایج شکایت خود آگاه شوند.
3 ـ 5) خسارت ناشی از خطای ارائه کنندگان خدمات سلامت باید پس از رسیدگی و اثبات مطابق مقررات در کوتاه ترین زمان ممکن جبران شود.
در اجرای مفاد این منشور در صورتی که بیمار به هر دلیلی فاقد ظرفیت تصمیم گیری باشد، اعمال کلیه حقوق بیمار ـ مذکور در این منشور ـ بر عهده تصمیم گیرنده قانونی جایگزین خواهد بود. البته چنانچه تصمیم گیرنده‌ی جایگزین بر خلاف نظر پزشک، مانع درمان بیمارشود، پزشک میتواند از طریق مراجع ذیربط درخواست تجدیدنظر در تصمیم گیری را بنماید.
چنانچه بیماری فاقد ظرفیت کافی برای تصمیم گیری است، میتواند در بخشی از روند درمان معقولانه تصمیم بگیرد، باید تصمیم او محترم شمرده شود.